Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikle, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na tahsis edilen orman alanlarının kıyı kenar çizgisinin deniz tarafında kalan bölümü turizme açılabilecek. TEMA’nın yaptığı çalışmaya göre bakanlığa 43 yılda bu tanıma uygun 83 yer tahsis edildi
Ormanların kıyı kesimleri, Resmi Gazete’de 26 Haziran günü yayımlanan bir yönetmelikle turizm yatırımlarına açıldı. Düzenlemeye göre, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na tasarruf hakkı verilen orman alanlarından kıyı kenar çizgisinin deniz tarafında kalan alanlar artık, kamu kullanımına açık olmak şartıyla, kullanma izni verilmek suretiyle tahsis sınırları içerisine dahil edilebilecek.
Peki, söz konusu yönetmelik hangi alanları kapsıyor derseniz bu sorunun cevabı için öncelikle 3621 sayılı Kıyı Kanunu’na bakmak gerekiyor. Bu kanunun 4. maddesine göre, düzenleme yalnızca denize kıyısı olan ve Kültür ve Turizm Bakanlığı’na tahsis edilen orman alanlarını kapsıyor. TEMA Vakfı’nın Kültür ve Turizm Bakanlığı verileri üzerinden Oksijen için derlediği verilere göre ise şimdiye kadar bakanlığa tahsis edilmiş ve denize komşu olan 83 alan bu yönetmelik kapsamına girebilir.
Bakanlığa tahsis edilen alan 41 bin hektardan fazla
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 1’i Turizm Bölgesi, 4’ü Turizm Alanı (TA), 67’si Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi (KTKGB) ve 165 Turizm Merkezi (TM) ilan edildi. TEMA Vakfı’nın çalışmasına göre, Orman Genel Müdürlüğü tarafından, bu 237 alan içinde kalan yaklaşık 41 bin hektardan fazla yani 55 bin 200 futbol sahası büyüklüğünde alan Kültür ve Turizm Bakanlığı’na tahsis edildi.
83 orman alanında yatırımcıya izin verilebilir
Bununla birlikte TEMA Vakfı kıyı kenar çizgisi çalışmaları, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yürütülmekle birlikte bu çizgilerin sayısal haritaları ellerinde bulunmadığı için, hangi alanların ne ölçüde etkilendiğine dair teknik bir analiz yapılmasının şu aşamada mümkün olmadığını, bu nedenle de yalnızca ‘kıyı temalı’ olarak ilan edilen alanlar üzerinden sayısal bir analiz gerçekleştirdi. Yapılan çalışmaya göre, yapılan yönetmelik değişikliği ile 237 orman alanından denize komşu olan 83 adedinde kıyı kenar çizgisi ile deniz arasında kalan kısım yatırımcıların izin alanına eklenebilecek. Zira söz konusu 83 orman arazisi Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ‘kıyı’ temalı olarak ilan edilmiş durumda.
Bakanlığa zaten tahsis edilebiliyordu
Ancak TEMA Vakfı Genel Müdür Yardımcısı Dr. Hikmet Öztürk, bu düzenlemenin aslında orman alanlarının ormancılık dışı kullanımlara tahsisi açısından yeni bir yetki ya da alan tanımı getirmediğini belirtiyor. “Zira 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’nun 8. maddesi uyarınca; Turizm Merkezi, Turizm Bölgesi ya da Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından turizm amaçlı değerlendirilmesinde yarar görülen alanlar, OGM tarafından bakanlığa tahsis edilebiliyor. Bu tahsisle birlikte, orman alanlarının kıyılarında turizm tesisleri kurulması ve üçüncü kişi ve kuruluşlara işletme izni verilmesi konusunda yetki de bakanlığa geçiyor.”
Muğla, Antalya ve İzmir ilk üçte
83 orman alanının yer aldığı listeye bakıldığında da halihazırda marina ve çevresinde alışveriş merkezi şeklinde inşa edilmiş Bodrum ve Yalıkavak marinaları görülüyor. Bununla birlikte 83 maddelik listede ilk üç sırada ise turizmiyle ünlü Muğla (20), Antalya (19) ve İzmir (16) karşımıza çıkıyor.
Halkın serbest kullanımını garanti etmiyor
Diğer taraftan Öztürk’e göre, düzenlemede dikkat edilmesi gereken ifade ‘kamu kullanımına açık olmak şartıyla’ ifadesi. “Görünüşte halkın kullanımı gibi algılansa da, burada asıl belirleyici olan kamu kavramı. İdare hukukunda kamu hem toplumu (halkı), hem de kamu idarelerini (merkezi ve yerel yönetimler) ifade ediyor. Dolayısıyla bu ifade, her zaman toplum yararına açık ve serbest kullanımı garanti etmiyor.”
Hem usul hem esas bakımından hukuka aykırı
Öztürk, Anayasa’nın 43. maddesi ve Kıyı Kanunu’na atıf yaparak düzenlemenin hukuka aykırı olduğuna da dikkat çekiyor. “Anayasa’ya göre kıyılar devletin hüküm ve tasarrufu altındadır ve bu alanlarda özel mülkiyet değil, kamu hukuku kuralları geçerlidir. Bu nedenle kıyılarla ilgili düzenlemeler ancak kamu yararı gözetilerek ve kanunla yapılabilir. Anayasa Mahkemesi de daha önceki kararlarında, kanunla yapılması gereken bir düzenlemenin alt düzeydeki bir mevzuatla yapılamayacağını ve bu durumun yasama yetkisinin devri anlamına geldiğini açıkça belirtiyor. Bu yönüyle söz konusu düzenleme, usul bakımından hukuka aykırılık taşıyor.”
“Bununla birlikte düzenleme, teknik olarak kıyıları halka açıyor gibi görünse de, uygulamada bu alanların halkın serbestçe kullanımına kapatılması ve belirli kişi ya da kuruluşlara kullandırılması riskini doğuruyor. Bu açıdan bakıldığında düzenleme esas bakımından da hukuka uygun değil ve hem Anayasa’nın 43. maddesine hem de 3621 sayılı Kıyı Kanunu’na aykırılık teşkil ediyor.”
Kıyı temalı Turizm Alanı (TA),Turizm Merkezleri (TM) ve Kültür Turizm Koruma ve Geliştirme Bölgeleri (KTKGB) listesi
Saroz Körfezi KTKGB (Edirne Enez ve Keşan, Çanakkale Gelibolu)
Adana Yumurtalık TM
Antalya (Güney) TA (Kemer, Kumluca)
Antalya Alanya Alara Çayı Güneyi TM
Antalya Alanya Batısı TM
Antalya Alanya Çenger TM (Manavgat)
Antalya Alanya İncekum TM
Antalya Arapsuyu TM (Konyaaltı)
Antalya Belek TM (Serik)
Antalya Demre (Kale) Kıyı Bandı TM
Antalya Demre KTKGB
Antalya Gazipaşa TM
Antalya Kaleiçi TM (Muratpaşa)
Antalya Kaş Kalkan Kıyı Bandı TA
Antalya Kemerağzı-Kundu KTKGB
Antalya Kent Merkezi KTKGB (Muratpaşa)
Antalya Konyaaltı TM
Antalya Serik Çolaklı TM (Manavgat)
Antalya Serik Manavgat Kıyı Kesimi TM
Antalya Side II Nolu TM (Manavgat)
Antalya Side TA Tevsii (Manavgat)
Aydın Akbük TM (Didim)
Aydın Kuşadası Çamlimanı TM
Aydın Kuşadası Yat Limanı TM Tevsii
Balıkesir-Marmara Güneyi Adalar KTKGB (Erdek, Marmara)
Çanakkale Behramkale Kadırga Koyu TM (Ayvacık)
Çanakkale Geyikli TM (Ezine)
Çanakkale Küçükkuyu (Ayvacık)
Giresun Aksu TM
Hatay Belen Güzel Yayla TM
Hatay İskenderun Kıyı Bandı TM
Hatay Samandağ TB
İzmir Alaçatı Çakabey TM (Çeşme)
İzmir Alaçatı Güvercinlik TM (Çeşme)
İzmir Alaçatı Mersin Körfezi TM (Çeşme)
İzmir Alaçatı TM (Çeşme)
İzmir Alaçatı Yumru Koyu (Çeşme)
İzmir Çeşme Altınkum Kuzeyi TM
İzmir Çeşme Altınkum TM
İzmir Çeşme Ayasaranda TM
İzmir Çeşme KTKGB
İzmir Çeşme Paşa Limanı TM
İzmir Çeşme Reisdere TM
İzmir Çeşme Şifne TM
İzmir İnciraltı TM (Balçova, Narlıdere)
İzmir Özdere Kesre TM (Menderes)
İzmir Selçuk Pamucak II Nolu TM
İzmir Selçuk Pamucak TM
Kocaeli Sakarya Kıyı Bandı KTKGB (Kocaeli Kandıra, İstanbul Şile, Sakarya Kaynarca)
Mersin Kargıcık KTKGB (Silifke)
Mersin Melleç KTKGB (Anamur)
Mersin Narlıkuyu Akyar KTKGB (Silifke)
Mersin Ortaburun KTKGB (Gülnar)
Mersin Ovacık KTKGB (Silifke)
Mersin Tarsus Kıyı Kesimi TM
Mersin Tarsus KTKGB MERSİN
Mersin Taşucu Boğsak KTKGB (Silifke)
Muğla Bodrum Adalıyalı TM
Muğla Bodrum Karaada TM
Muğla Bodrum Kızılağaç İçmeler KTKGB
Muğla Bodrum Marina TM
Muğla Bodrum Torba ve Çevresi KTKGB
Muğla Bodrum Türkbükü Doğusu TM
Muğla Bodrum Yalıçiftliği TM
Muğla Bodrum Yalıkavak Gündoğan Göltürkbükü TM
Muğla Bodrum Yalıkavak Limanı TM
Muğla Marmaris ve Çevresi TA
Muğla Milas Akbük Kazıklı Koyu Kıyı Bandı TM (Milas ve Didim)
Muğla Milas Akbük TM (Aydın Didim)
Muğla Milas Çam Limanı TM
Muğla Milas Çökertme TM (Milas, Bodrum)
Muğla Milas Güvercinlik Koyu TM Tevsii
Muğla Milas Kazıklı Koyu TM
Muğla Ölüdeniz Belceğiz Kıdırak TM (Fethiye)
Muğla Sarıgerme TA Tevsii (Dalaman, Ortaca)
Muğla-Milas-Bodrum-Tuzla Gölü TM
Ordu Bolaman KTKGB (Fatsa, Perşembe)
Ordu-Fatsa-Çerkezler TM (Fatsa)
Rize Çayeli TM
Sinop Bahçeler TM
Trabzon Araklı TM
Dalaman-Kapıkargın
Aydın-Kuşadası Hacıfeyzullah KTKGB
Kaynak: Oksijen
