Kayseri 1. İdare Mahkemesi’nden çıkan önemli kararla birlikte, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ruhsatsız olduğu gerekçesiyle mühürlediği 4 bin civarındaki otelin önü açıldı. Mahkeme, turizm işletme belgesi eksikliği nedeniyle otellerin kapatılmasının teşebbüs hürriyetine aykırı olduğuna hükmetti. Karar, benzer durumda olan tüm işletmeler için emsal niteliğinde.
Anayasa Mahkemesi’nin ardından Kayseri 1. İdare Mahkemesi de, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2021’de yaptığı düzenlemeye dayanarak otellerin faaliyetlerini durdurmasını hukuka aykırı buldu. Karar, ruhsatı iptal edilen ve mühürlenen otellerin yeniden hizmete açılmasının önünü açtı.
Ne olmuştu?
2021 yılında yapılan yasal düzenlemeyle birlikte, turizm işletme belgesi tüm konaklama tesisleri için zorunlu hale getirildi. Bu düzenlemeyle birlikte belediyelerin verdiği işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının yanı sıra, Turizm Bakanlığı’nın uygunluk onayı ve belge vermesi de şart koşuldu. Turizm işletme belgesi 6 ay içinde alınmazsa, çalışma ruhsatı da iptal ediliyordu.
Ancak bu süreç, binlerce otelin kapanmasına ve yüz binlerce turistin mağdur olmasına neden oldu. Belediyelerin hızlıca ruhsatlandırabildiği tesislerin, bakanlıktan onay alması aylar sürebiliyor, bu da turizm sektöründe ciddi bir krize yol açıyordu.
Anayasa Mahkemesi ne dedi?
Anayasa Mahkemesi, 17 Ekim 2024 tarihli kararıyla bu uygulamanın teşebbüs özgürlüğünü sınırladığına hükmetti. Mahkeme, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’nun ilgili maddesinin iptaline ve kararın 9 ay sonra yürürlüğe girmesine karar verdi. Ancak iptal kararının ertelenmiş olması, uygulamanın sürdürülmesi anlamına gelmiyor.
İdare mahkemesi mühürleri söktürdü
Kayseri 1. İdare Mahkemesi, mühürlenen bir otel için açılan davada yürütmenin durdurulmasına hükmetti. Mahkeme kararında şu ifadeler yer aldı:
“Anayasa Mahkemesi’nin ilgili kanun hükmünü iptal etmiş olması, yürürlüğe giriş tarihi ertelense dahi, yargı mercilerinin Anayasa’ya aykırı bulunan düzenlemeyi uygulamaya devam etmesini gerektirmez. Bu nedenle, dava konusu işlem hukuka aykırıdır.”
Kararla birlikte mühür söküldü, otel yeniden faaliyete geçti. Kararı alan Avukat Abide Gülel Saral, “Bu karar emsal teşkil eder. Aynı mağduriyeti yaşayan tüm oteller, yasal sürede mahkemeye başvurmalı” çağrısında bulundu.
Kriz neden çıktı?
Saral, uygulamadaki çarpıklığı şöyle anlattı:
“Eskiden belediyeden alınan çalışma ruhsatı ile otel açılabiliyordu. Turizm işletme belgesi ise tercihe bağlıydı. Ama 2021 düzenlemesiyle bakanlık onayı ve belge zorunlu hale getirildi. Belediyeler ruhsatı veriyor ama bakanlıktaki personel sayısı yetersiz. Denetim bekleyen oteller aylarca açılamadı. Yatırımcılar iflasın eşiğine geldi.”
Üstelik turizm işletme belgesi olmayan tesislerin dijital platformlarda yer alması da yasak. Belgesi olmayan oteller, yerli ve yabancı rezervasyon sitelerinde listelenemiyor.
Kararın özeti ne anlama geliyor?
- Turizm işletme belgesi eksik diye otel kapatılamaz.
- Belediyeden ruhsat alan işletmeler, belge alana kadar çalışmaya devam edebilir.
- Mahkeme, Bakanlığın sınırsız takdir yetkisini hukuka aykırı buldu.
- Anayasa Mahkemesi kararı yürürlüğe girmese bile, idari davalarda dikkate alınmak zorunda.
- Karar, mühürlenen tüm oteller için emsal niteliğinde.
