Haber Analiz
2025 yazı, turizm sektöründe hem ekonomik hem sosyal anlamda keskin bir ikilemin ortasında geçiyor. Bir yanda banka ve kredi kartı harcamaları rekor kırıyor, otel dolulukları artıyor, dijital rezervasyonlar yaygınlaşıyor; diğer yanda ise bazı destinasyonlar, protestolar, ziyaretçi kayıpları ve sosyal huzursuzluklarla gündeme geliyor.
Türkiye’de turizm gelirleri yükseliyor; yerli ve yabancı turistler dijital platformlardan seyahat satın alımlarını artırıyor. KKTC ise Türkiye pazarına daha fazla bağımlı hale gelirken, üçüncü ülke vatandaşlarının ilgisini kaybediyor. Akdeniz’in parlayan yıldızlarından Mayorka’da ise, aşırı turizmin baskısı altındaki yerel halk, yaz sezonuna protestolarla karşılık veriyor. Bu karşıt tablo, turizmin yalnızca bir gelir kapısı değil; aynı zamanda sosyal, kültürel ve çevresel dengeleri doğrudan etkileyen bir sektör olduğunu bir kez daha hatırlatıyor.
Artık sadece “kaç turist geldi” ya da “kaç milyar dolar harcandı” sorularını sormak yetmiyor. Sektörün sürdürülebilirliği; turist profili, konaklama süresi, pazar çeşitliliği ve yerel toplumların tepkileri gibi çok daha karmaşık dinamiklerle ölçülmek zorunda. 2025 yazına dair bu analiz, görünürdeki büyümenin ardındaki kırılganlıkları ve gelecek için taşıdığı uyarıları gün yüzüne çıkarmayı hedefliyor.
1. Türkiye’de Turizm Harcamaları Yükseliyor, Geceleme Süresi Kısalıyor
Türkiye’de 2025’in ilk yarısında kartlı turizm harcamaları %13,5 artarak 16,2 milyar dolara yaklaştı. Özellikle otel harcamalarındaki %23’lük artış dikkat çekerken, uçak bileti harcamalarında %6,9’luk bir düşüş yaşandı. Bu durum, yerli turistlerin seyahat tercihlerini yeniden şekillendirdiğini ve bazı harcama kalemlerinde frene bastığını gösteriyor.
Online turizm hizmetlerine yönelik harcamalardaki %13,1’lik artış ise dijitalleşmenin turizm sektöründeki yerini daha da sağlamlaştırdığını ortaya koyuyor. Ancak bu yüksek harcamalar geceleme sayılarındaki kısalma ile tam bir turizm refahına dönüşemeyebiliyor.
2. KKTC’de Büyüme Türkiye’ye Endeksli, Yabancı Turist Kaybı Sürüyor
KKTC’de yılın ilk 6 ayında otellerde konaklayanların %83’ünü Türkiye vatandaşları oluşturdu. Türkiye’den gelen turist sayısı artarken, üçüncü ülke vatandaşları ile KKTC’lilerin otel kullanımı ve geceleme süreleri düşmeye devam etti. Toplam geceleme sayısı da %2,2 azaldı.
Bu veriler, KKTC turizminin neredeyse tamamen Türkiye’ye endekslendiğini, dış pazarlarda rekabet gücünün düştüğünü ve yerli halkın sektörden uzaklaştığını gösteriyor. Bu durum, hem pazar çeşitliliği eksikliği hem de sürdürülebilirlik açısından ciddi bir kırılganlık yaratıyor.
3. Mayorka’da Protestolar Turist Kaçırıyor: %40’a Varan Kayıplar
İspanya’nın gözde tatil adası Mayorka’da “aşırı turizm” karşıtı protestoların ardından bu yaz ziyaretçi sayısında ciddi düşüşler yaşandı. Otel ve restoran işletmeleri, İngiltere ve Almanya gibi büyük pazarlardan gelen turist sayısında sert düşüşler bildiriyor. Bazı restoranlar müşteri sayısının %40 azaldığını söylüyor.
Bu durum, kitle turizminin yarattığı sosyal baskıların artık görmezden gelinemeyecek boyuta ulaştığını gösteriyor. Yerel halkın tepkisi, turizmin “ekonomik nimet”ten çok, yaşam kalitesini bozan bir baskıya dönüştüğünü ortaya koyuyor. Mayorka gibi destinasyonlarda misafirperverlik kampanyaları başlatılsa da asıl çözüm, turizmin planlı ve toplumsal hassasiyetleri gözeten şekilde yönetilmesiyle mümkün.
4. Sektörel Dengesizlikler: Çok Kazanan Az Sayıda Bölge, Kayıp Yaşayan Geniş Çevre
Genel tabloya bakıldığında; turizm gelirleri ve harcamaları belirli merkezlerde artarken, destinasyonlar arası dengesizlikler büyüyor. Türkiye gibi ülkeler harcama bazında güçlenirken; KKTC, çeşitliliğini yitiriyor, Mayorka ise sosyal kabul krizine giriyor.
Turizm gelirlerinin tek ülkeye ya da tek müşteri profilene bağımlı hale gelmesi (örneğin KKTC’de Türkiye, Mayorka’da Kuzey Avrupa), sektörü kırılganlaştırıyor. Gelecekte beklenmeyen bir siyasi, ekonomik veya sosyal gelişme bu tür tek yönlü büyümeleri hızla çöküşe çevirebilir.
Sonuç: Turizmde Rakamlar Parlıyor, Altta Kırılganlık Derinleşiyor
2025 yazı itibarıyla turizm sektörü, yüzeyde büyüyen ama temelde dengesizlikler barındıran bir yapı çiziyor. Kartlı harcamalardaki artış, otel konaklamalarında yükseliş ve online hizmetlerin yaygınlaşması olumlu gelişmeler olarak öne çıkarken; aşırı turizme tepkiler, yabancı turist kaybı ve geceleme süresindeki azalma, sürdürülebilir büyümenin önünde engel oluşturuyor.
Sektörün geleceği, yalnızca ziyaretçi sayısına değil; çeşitliliğe, sosyal uyuma, çevresel dengeye ve dijital altyapıya yapılan yatırımlara bağlı. Aksi takdirde turizm, birçok destinasyon için hem nimet hem yük olmaya devam edecek.
