ABD’nin ambargo baskısı ve sahte döviz krizi nedeniyle 2025 sezonu için Türkiye’ye rota çizen Ruslar, bu belirsiz ortamda tatil planlarını askıya alıyor.
ABD’den Rusya’ya Gazprombank ve ödeme sistemi UnionPay üzerinden uygulanan yaptırımlar, turizmde panik yarattı. 2025 sezonu için Türkiye’ye rota çizen Ruslar, bu belirsiz ortamda tatil planlarını askıya alırken, turizmciler ise erken rezervasyonların yavaşlamasından şikayetçi.
Gazete Duvar’dan Ceren Deniz’in haberine göre Ambargo kararlarından sonra Rus pazarına iş yapan acentelerde durgunluk hakim oldu. “Elektronik ödeme sistemine ambargo, nakit döviz akışıyla karşılabilir mi?” gibi çareler konuşulurken, Türkiye’de patlak veren sahte dolar krizi de işi iyice çıkmaza soktu.
Rusya Tur Operatörleri Birliği (ATOR), Rus turistlere Türk bankalarının eski tarz Amerikan dolarlarını kabul etmeyebileceğini duyurarak, “Tatile giderken yeni tarz dolar ya da başka bir para birimi taşıyın” dedi.
Sahte döviz muammasının Rusya pazarında yaşanan ambargo engelini büyüten bir etki yaptığını düşünen turizmciler, çözüm istiyor. Genel kanıya göre bu tablo değişmezse kara günler kapıda.
Erken rezervasyonlara ambargo etkisini henüz yoğun olarak hissetmediklerini belirten büyük tur operatörleri, Rusya’ya tatil satışlarında daha önce de olan aksaklıkların yaşandığını ama asıl tablonun önümüzdeki günlerde rezervasyonların hızlandığı dönemde ortaya çıkacağını söyledi.
Rusya ödeme sistemi ‘Union Pay’e uygulanması beklenen ambargonun, Türkiye’nin 2025 turizm sezonunu bekleyen önemli sorunlardan biri olduğunu belirten Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Başkanı Başdanışmanı Hamit Kuk, bunun sektörde zincirleme dramatik etkiler yaratabileceğini söyledi. “Rusya’ya uygulanan ambargo baskısı, bu yıl turizmin önündeki yeni sorunlardan biri gibi görünüyor” diyen Kuk, süreci şu sözlerle özetledi:
“Rusya’da daha önce ‘Mir’ ödeme sistemi vardı. Ambargolar nedeniyle o sistem kullanılamadı. Mir’in yerine Union Pay geldi. Turizm operasyonunda nakit akışı bu sistem üzerinden sağlanıyordu. Ancak ambargo kapsamına alınan Gazprombank’a ait, Türkiye dahil 8 ülkede kullanılan ‘Union Pay’ kart ödeme sistemi tamamen ortadan kalkacak. Bu kararın çok yönlü etkileri olacak. Böyle bir durumda Rusya turizm pazarının sekteye uğraması kaçınılmaz. Bu durum, Rusya’dan gelecek yaklaşık 7 milyon turistin akıbetini etkileyecek. Yakın zaman içinde ambargolara bir çözüm bulunamazsa bu pazar en az yüzde 30-40 oranında küçülebilir. Bu yıl turizmdeki başarımız, bu banka üzerinden veya başka bir yerden ödeme sisteminin işleyip işlemeyeceğine bağlı.”
Hem rezervasyon aşamasında hem de Rus turistin Türkiye tatili sırasında yapacağı ödemelerde büyük sıkıntılar yaşanacağını ifade eden Hamit Kuk, ödeme sistemlerine art arda getirilen kısıtlamanın olası etkilerini şöyle anlattı:
“Şu anda erken rezervasyon dönemi ve Rusya’dan Türkiye’ye yönelik rezervasyonlar ciddi anlamda etkilenmiş durumda. Rusya’dan gelen turistin yaklaşık yüzde 35-40’ı kasım-nisan ayları arasında satılan erken rezervasyonlardan oluştuğu düşünülünce durumun ne kadar ciddi olduğu anlaşılacaktır. Diyelim ki bir yolunu bulup turisti getirdik, tatil ödemesi nasıl tahsil edilecek? Rusya’da faaliyet gösteren turizmcilerimiz, acentelerimiz bu sorunu da bir şekilde çözer. Hemen hepsinin Rusya’da ve Türk cumhuriyetlerinde ofisleri var. Transferlerle çözüldü diyelim. Bu tür tedbirlerde hem zaman kaybı hem de maliyet var. Ayrıca transfer riskleri de ortaya çıkacaktır.”
Rusya’nın yıllardır Türkiye turizmindeki birinci pazar konumunda olduğunu hatırlatan TÜRSAB Başdanışmanı Kuk, önümüzdeki aylarda yaşanacak bir dizi sorunu da şu şekilde sıraladı:
“Konu sadece şirketlerin para transferi değil ki. Rusya’dan gelecek 7 milyon yolcunun burada yapacağı alışverişlerde kullanacağı kredi kartları çalışacak mı? Çalışmazsa Rus turist Türkiye’ye geldiğinde nasıl ödeme yapacak. Yanında yüklü miktarda nakit mi getirecek? Bir insan ne kadar nakit parayı yanında taşıyabilir ki? Rusların ödeme işlemlerini rahat gerçekleştirilebilmesi önemli. Yoksa iş İran ödeme sisteminde olduğu gibi kuyumcu veya döviz büroları üzerinden nakit yürümeye başlar ki bu da iş hacmini yavaşlatır. Sadece hacmi değil aynı zamanda para transfer maliyetlerini de arttırır, bu da paket tur fiyatlarına yansır. Yani olumsuz etki, zincirleme devam eder.”
Türkiye’de gündeme gelen sahte dolar krizinin de turizmde endişe yarattığını dile getiren Hamit Kuk, “Bunun etkisini henüz ölçemedik. Şu anda kış mevsimi ve turizmin en yavaş olduğu dönem. Önümüzdeki günlerde hareketlilik arttığında daha net göreceğiz. Bu konu hem esnafımızda hem de turistlerde tedirginlik yaratıyor tabii. Ama uzun vadede bu tedirginlik ortadan kalkacaktır. Turizm hareketini ambargo gibi etkileyeceğini düşünmüyorum” dedi.
Turizmcilerin, ambargonun esnetilmesi için ABD ile müzakere beklentisinde olduğunu aktaran Hamit Kuk, “Bakanlık ve hükümet konuyu biliyor ve bu konuda adım atacaklardır. Ancak 20 Ocak’ta göreve başlayacak Trump hükümetinin buna reaksiyonu ne olacak? Şu an çok belirsiz. Rusya ve Türkiye komşuluk ilişkileri olan iki ülke. Sadece turist değil, yerleşik yaşayanlar da düşünüldüğünde bu iki ülke birbirinden bağımsız değil. Bu yüzden temel ihtiyaçları etkileyecek bir ambargo insani olmaz. 2025 sezonu için turizmcilerde iyimserlik hâkim. Ancak bu sorunların gölgesinde ve birçok parametrenin etkisinde yıla başlayacak bir turizm sektörü için 2025 yılı hiç de kolay olmayacak” diye konuştu.
ABD’nin ambargo baskılamasından sonra Rusya’dan gelen rezervasyonlarda çok büyük bir problem olmadığını söyleyen Seyahat Acentaları Yöneticileri Derneği (SAYD) Başkanı Mehmet Gem, “Turist Rusya’da otel kaydını yaptırıyor, ödemesini yapıp buraya geliyor, bu aşamada bir sorun yok, çözülebilir durumda. Ama turist Türkiye’ye geldiğinde harcadıklarını hangi yolla ödeyecek? İşte bu yanıt aranması gereken bir mesele. Zorluklar olacağı aşikâr. Ben sadece Rusya kanadının değil, İran kanadının da bu ambargoya tabi olacağını tahmin ediyorum. En büyük pazarımız Rusya’da kaybedeceğiz, bir diğer önemli pazar İran da sıkıntıda. Dolayısıyla iki büyük pazar tehlikede. Hadi İran’da kapalı çarşı üzerinden, kuyumcular üzerinden gelen giden bir para trafiği var. Türkiye’de bu engel nasıl aşılır, belirsiz” dedi.
“Gazprombank ödemeleri için biz muaf tutulur muyuz, ambargo bize karşı yumuşatılır mı?” gibi beklentiler var” diyen Gem, şöyle devam etti: “ABD’den bu konuda taviz almak, aynı zamanda taviz vermek anlamına geliyor. Türkiye’nin kaybettiği Halk Bank davasından sonra ikinci bir taviz konusu daha gündeme gelir. Turizmde saatli bomba gibi bir haldeyiz. Önümüzdeki aylar büyük sıkıntılar bekliyor bizi. Umarım en az yarayla atlatırız. Otelci arkadaşlarımız halen ‘2025 yılı çok iyi geçecek’ diyor. Ancak 2025 yılı, 2024 yılından çok daha zor geçebilir. Ocakta Trump göreve başladıktan sonra büyük bir ihtimalle olayın şekli ortaya çıkacaktır.”
