Eurostat verilerine göre Türkiye’de nüfusun yüzde 57,4’ü bir haftalık tatil masrafını karşılayamıyor. AB ortalaması yüzde 27 iken, en zor durumda olanlar çocuklu yalnız kadınlar.
Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat), 2024 yılına ilişkin bir haftalık tatil masrafını karşılama verilerini yayımladı. Veriler, Avrupa Birliği ülkeleriyle birlikte Türkiye gibi çevre ülkeleri de kapsıyor. Sonuçlar ise çarpıcı: AB genelinde nüfusun yüzde 27’si bir haftalık tatil masrafını karşılayamıyor. Türkiye’de bu oran, AB ortalamasının iki katından fazla: yüzde 57,4.
Romanya birinci, Türkiye ikinci sırada
Ülke bazında bakıldığında Romanya yüzde 58,6 ile listenin zirvesinde yer alırken, Türkiye yüzde 57,4 ile ikinci sırada. Onu sırasıyla Yunanistan (%46), Bulgaristan (%41,4) ve Macaristan (%39,4) takip ediyor. Genellikle ekonomik kırılganlığı yüksek olan Balkan ülkeleri ve çevresindeki ülkeler, listede üst sıralarda yer aldı.
Türkiye’de 10 yılda küçük bir iyileşme
Türkiye açısından bakıldığında tablo tamamen karanlık değil. 2014 yılında Türkiye’de nüfusun yüzde 68,7’si bir haftalık tatil masrafını karşılayamazken, bu oran 2024’te yüzde 57,4’e geriledi. 10 yılda 11,3 puanlık bir iyileşme olsa da, hala her iki kişiden biri için tatil lüks sayılıyor.
Çocuk sayısı arttıkça tatil ihtimali azalıyor
Eurostat, verileri yaş, cinsiyet, medeni durum ve çocuk sayısına göre de analiz etti. Sonuçlar, çocuk sahibi ailelerin tatile çıkma oranlarının dramatik biçimde azaldığını gösteriyor:
- Tek çocuklu iki yetişkinin tatile çıkamama oranı: %46,1
- İki çocuklu ailelerde bu oran: %52,7
- Üç ve daha fazla çocuklu ailelerde: %71,9
Yani çocuk sayısı arttıkça, tatil yapmak çoğu hane için neredeyse imkânsız hale geliyor.
Yalnız kadınlar daha da dezavantajlı
Cinsiyete göre yapılan değerlendirmede de kadınlar erkeklerden daha fazla dezavantajlı durumda. Türkiye’de:
- Yalnız kadınların yüzde 58,7’si bir haftalık tatil masrafını karşılayamıyor.
- Yalnız erkeklerde bu oran %48,5.
Ancak en çarpıcı veri şu:
Tek çocuğu olan yalnız annelerin yüzde 73,5’i, bir haftalık tatile gidecek ekonomik imkana sahip değil.
Bu oran, toplumun en kırılgan kesimlerinden biri olan tek ebeveynli ailelerin yaşam standartlarını ve sosyal dışlanma riskini gözler önüne seriyor.
Tatil artık sadece lüks değil, bir ihtiyaç
Uzmanlara göre tatil, fiziksel ve ruhsal iyilik hali için bir ihtiyaç olarak kabul edilmeli. Ancak Türkiye’de tatil hâlâ büyük bir kesim için erişilmesi zor bir ayrıcalık. Sosyal devlet politikalarının eksikliği, gelir adaletsizliği ve çocuk bakım hizmetlerinin sınırlı olması gibi nedenlerle milyonlarca kişi tatili sadece televizyonda izliyor.
AB ortalaması 27, bazı ülkelerde 10’un altında
Karşılaştırma açısından bakıldığında;
- Almanya’da bu oran yüzde 17,8
- Fransa’da yüzde 19,2
- İsveç, Hollanda ve Danimarka gibi ülkelerde ise bu oran yüzde 10’un bile altında.
Bu durum, ekonomik kalkınma ile birlikte sosyal refah politikalarının da ne kadar belirleyici olduğunu ortaya koyuyor.
